Call for Papers

RZEMIEŚLNICZKI. PROJEKTANTKI. DESIGNERKI

KOBIETY W POLSKIM DESIGNIE

 

Zapraszamy do kolejnego recenzowanego tomu „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione” (tom XXI, 2026) poświęconego kobietom w polskim designie.

Wydawca: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Redaktorka naukowa tomu: dr Agata Wójcik

 

Po świecie wędruje wystawa „Here We Are! Women in Design 1900 - Today” (Weil am Rhein, Wiedeń, Bruksela, Rotterdam, Buenos Aires…) przygotowana przez Vitra Design Museum. Jej celem jest wskazanie roli jaką przez ostatnie 120 lat kobiety odgrywały we wszelkich dyscyplinach związanych z projektowaniem. Wystawa na nowo opowiada herstorię designu, przywraca kobietom-projektantkom należne im miejsce. Opowieść ta ukazana jest na tle przemian społecznych i walki kobiet o równouprawnienie. Na kartach podręcznikowych publikacji dotyczących polskiego designu napotykamy pierwsze nazwiska projektantek w dwudziestoleciu międzywojennym (Barbara Brukalska, Helena Bukowska, Hanna Lachert, Maria Bielska…). Po 1945 roku jest ich znacznie więcej – Helena Grześkiewicz, Helena Gałkowska, Eleonora Plutyńska, Danuta Duszniak… Jednak większości z nich nie poświęcono więcej uwagi, tylko twórczość niektórych doczekała się wystaw monograficznych (m.in. Teresy Kruszewskie, Maria iChomentowskiej, Eryki Trzewik-Drost). Ostatnie lata przynoszą ożywienie zainteresowania tematyką roli kobiet w historii polskiego projektowania. Dużym sukcesem była wystawa Julii Keilowej w Muzeum Warszawy (2024). W tym roku czekamy na wystawę Alicji Wyszogrodzkiej w Muzeum Miasta Gdyni i Józefy Kogut w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, a rok 2026 przyniesie ekspozycję poświęconą projektantkom w Instytucie Wzornictwie Przemysłowego. Uwagę skupia także twórczość współczesnych projektantek, czego wyrazem jest zbiór wywiadów przeprowadzonych przez Gian Luca Amadei („Discovering Women in Polish Design. Interviews & Conversations”), a także wystawa „Looking Through Objects. Women in Contemporary Polish Design” pokazywana m.in. w Design Museum w Brukseli. Za wystawami powinny pójść wnikliwe teksty, które będą omawiać twórczości projektantek, które dotychczas pomijano, a także zgłębiać nowe wątki w dorobku uznanych designerek. Warto zadać również następujące pytania:

• Dlaczego dorobek wielu projektantek był przypisywany ich współpracownikom/partnerom? Dlaczego był on pomijany/umniejszany?
• Jakie przeszkody napotykały w swojej karierze kobiety-projektantki w XX wieku?
• W jaki sposób przemiany społeczne i polityczne wpłynęły na rolę kobiet w designie?
• Jak wyglądała edukacja kobiet w dziedzinie projektowania, przed dopuszczeniem ich na uczelnie artystyczne?
• W jakich dyscyplinach projektowania realizowały się kobiety? I czy nie były na nie „skazane” poprzez system kształcenia?
• W jaki sposób współczesne projektantki zabierają głos w dyskusjach społecznych i politycznych, podkreślają znaczenie swoich poprzedniczek w designie?

Zapraszamy Państwa do współtworzenia herstorii polskiego projektowania. Nie stawiamy ram czasowych, czekamy na teksty poświęcone zarówno kobietom-rzemieślniczkom tworzącym jeszcze w XIX wieku, jaki i działającym współcześnie designerkom. Kobietom, które działały i działają we wszelkich dyscyplinach projektowania: meblarstwie, wnętrzarstwie, ceramice, tkaninie, metaloplastyce, projektowaniu graficznym…

 

Zapraszamy do nadsyłania oryginalnych, wcześniej niepublikowanych propozycji w dwóch formatach:

1. Artykuły o charakterze problemowym (zawierające wyraźnie wyartykułowany problem badawczy i proponujące jego rozwinięcie). Objętość: do 40 000 znaków.
2. Krótsze teksty mające charakter omówień, recenzji, relacji z konferencji lub innych wydarzeń naukowych i artystycznych. Objętość: do 20 000 znaków.

Redakcja przyjmuje teksty w języku polskim oraz języku angielskim.

Artykuł należy sformatować zgodnie z wytycznymi obowiązującymi w Wydawnictwie Naukowym Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie https://studiadearte.uken.krakow.pl/information/authors i przesłać na adres agata.wojcik@uken.krakow.pl zgodnie ze wskazanymi poniżej terminami. Artykuł może być uzupełniony materiałem ilustracyjnym.

 

Termin nadesłania abstraktu artykułu do 1500 znaków: 1 stycznia 2026 roku

Termin nadsyłania tekstów: 30 marca 2026 roku

Numer ukaże się w grudniu 2026 roku