Call of Papers

Zakręty historii/Historia na zakręcie

 

Przekonanie o tym, że sztuka powstaje pod wpływem natchnienia, impulsu, weny lub jest rezultatem działań artysty kierowanego mocą nieokreślonych sił, także i dzisiaj stanowi szeroko rozpowszechniony romantyczny mit. Jeśli nawet, jak w każdym micie, tkwi w nim ziarno prawdy, to jednak nie wyjaśnia on, bądź wyjaśnia w sposób niezadowalający, zachodzących w sztuce przemian, mechanizmów jej powstawania i funkcjonowania. Sztuka uwikłana jest w różnorakie konteksty, często stanowi pokłosie szeregu uwarunkowań niewiele mających wspólnego z nagłą iluminacją. Nawet jej wytwory legitymujące się najbardziej uniwersalistycznym przesłaniem, nie są wolne od piętna czasów, w których powstały.

Kierując się tym przekonaniem, w najbliższym numerze Studia de Arte et Educatione chcielibyśmy skupić się na powiązaniach zachodzących między sztuką a historią oraz naświetlić wpływy, jakie one na siebie wywierają. W polu zainteresowania znajdą się zwłaszcza procesy dziejowe będące tłem i pożywką dla twórczej wyobraźni artystycznej. Mogą to być momenty przełomowe społecznie, punkty zwrotne w polityce, nieoczekiwane wydarzenia losowe, które w znaczący sposób zmieniają/zmieniły oblicze epoki, niejednokrotnie odwracając bieg wydarzeń czy nadając im nowy, nieoczekiwany kierunek.  Ważne bywają również fakty pozornie niewiele znaczące, które jednak w dłuższej perspektywie historycznej okazują się kluczowe dla postępu. W dziejach ludzkości za momenty graniczne uznaje się na ogół wielkie rewolucje, ważne bitwy, czy konflikty zbrojne, ale także katastrofy naturalne od człowieka niezależne (powodzie, epidemie itp.). Ważną rolę odegrywają wydarzenia, posiadające wymiar indywidualny, jak i te o zasięgu globalnym (np. zamachy z 11 września), zarówno takie, które doprowadziły ludzkość na skraj przepaści, jak i te wyznaczające nowe horyzonty jej rozwoju.

  Przyjęta perspektywa krytycznego oglądu dziejów (zresztą nie tylko tych antropocentrycznych) rozumiana jest bardzo szeroko. Nie chodzi jedynie o kwestie wynikające z polityki, walki o władzę czy terytorialną i kulturową dominację. Ich przebieg i skutki znajdują na ogół swe miejsce na kartach publikacji historycznych i podręczników.  Podobną wagę mają przemiany ekonomiczne, odkrycia techniczne, przełomy medyczne, a także przesilenia czy kryzysy będące rezultatem zjawisk geofizycznych. Mogą się one przejawiać w sztuce na różny sposób - przyjmując bądź to trwałą, opierającą się działaniu czasu formę tradycyjnych wytworów artystycznych (literatura, rzeźba, malarstwo, film), jak i stanowiąc bardziej spontaniczną oraz ulotną manifestację nastrojów (performance, instalacja, grafitti, memy, virale). „Zakręty historii/Historię na zakręcie“ należy więc rozumieć w perspektywie globalnej, jak i lokalnej, transnarodowej i narodowej, indywidualnej oraz zbiorowej, humanistycznej i posthumanistycznej.

Zapraszamy do nadsyłania tekstów podejmujących powyższą tematykę, naświetlających sposoby, w jakie były ukazywane przełomowe momenty dziejów oraz omawiających wpływ, jaki wywarły one na sposobach przedstawiania obecnych w sztuce czy samych procesach jej powstawania. Zakres tematyczny numeru czasopisma wiąże się - między innymi  -  z następującymi polami badawczymi:

 

• wpływ migracji i wędrówkek ludów na sztukę, sztuka imigrantów, przesiedleńców, sztuka wobec i w obliczu procesów migracyjnych
• nacjonalizm i prawicowy populizm/konserwatyzm - sztuka sprzeciwu i sztuka propagandy
• terroryzm (Francja, Barcelona, itp.) - sztuka wobec terroryzmu/sztuka jako forma teroryzmu
• NFT jako przełom („przełom“?) na rynku sztuki
• finansowy kryzys 2008 oraz jego następstwa w sztuce
• Arabska Wiosna Ludów i jej fiasko - prześniona rewolucja, sztuka w służbie rewolucji
• ruch „Woke’’ i cancel culture oraz ich oblicza i reperkucje w sztuce
• epidemie i katastrofy naturalne (hiszpanka, AIDS, ebola, covid, tsunami, itp.) w perspektywie sztuki
• #metoo - wpływ ruchu na sztukę oraz sposoby jej funkcjonowania
• Black Lives Matter
• Państwo Islamskie i islamistyczna apokalipsa
• wojna na Ukrainie oraz wcześniejsze wojny w regionie
• fake news i deep fake jako formy nowego paradygmatu w sztuce
• cyberataki i sztuka nowych mediów w obliczu zagrożenia
• sztuka w obliczu cyfryzacji, oblicza cyfryzacji w sztuce
• rozwój techniki jako katalizator rewolucji estetycznych i nie tylko w sztuce (platformy streamingowe, kino 3D, VR)

 

Zgłoszenia prosimy nadsyłać na adres redaktorów numeru:

Kamila Żyto kamila.zyto@uni.lodz.pl

Artur Piskorz artut.piskorz@up.krakow.pl

 

Termin złożenia tekstów: 31.08.2023